1. Pierwszym i fundamentalnym krokiem w naprawie finansów publicznych jest przywrócenie praworządności w tym obszarze. Należy podjąć działania przywracające konstytucyjną rangę ustawy budżetowej, jej podstawowy charakter w planowaniu, monitorowaniu i sprawozdawaniu finansów publicznych, tj. zgodność planowania budżetowego z art. 219 Konstytucji. Wymaga to następujących działań:
1.1. Przygotowania Białej księgi stanu finansów publicznych w Polsce, która będzie obejmowała, oprócz oceny stanu finansów publicznych w rozumieniu poziomu deficytu, długu i innych parametrów budżetowych, również audyt przejrzystości, jawności i integralności finansów publicznych i zgodności finansów publicznych z art. 33 ustawy o finansach publicznych i zasadami przejrzystości finansów publicznych Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW).
1.2. Do ustawy o finansach publicznych należy wpisać obowiązek publikowania regularnego sprawozdania Ministra Finansów lub Rady Fiskalnej, której powstanie rekomendujemy w pkt. 2 w zakresie stanu przejrzystości finansów publicznych.
1.3. Włączenia do ustawy budżetowej wszystkich nowych wydatków, które dotychczas były realizowane poprzez fundusze przy Banku Gospodarstwa Krajowego i w ramach programów realizowanych przez Polski Fundusz Rozwoju:
1.3.1. W uzasadnionych i szczególnych przypadkach (zamiast włączenia wydatków do budżetu) możliwe jest przekształcenie niektórych funduszy przy BGK, które realizują wydatki publiczne, w państwowe fundusze celowe lub inne jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Do momentu przekształcenia funduszy BGK należy publikować ich plany finansowe i ich comiesięczne sprawozdania z realizacji wydatków. Plany finansowe tych funduszy muszą być dołączone do ustawy budżetowej.
1.3.2. Ewentualnie przy BGK mogą funkcjonować jedynie fundusze, które nie generują wydatków, a służą do obsługi instrumentów pożyczkowych (np. Fundusz Kredytów Studenckich). Wtedy takie fundusze należy włączyć pod rygory ustawy o finansach publicznych (ufp) jako nowy rodzaj podmiotu (w art. 9 ufp). Fundusze, które pozostaną przy BGK, muszą w pełni podlegać rygorom i procedurom z ustawy o finansach publicznych. Ewentualne fundusze przy BGK i PFR nie mogą emitować własnego zadłużania, które jest droższe w obsłudze niż dług Skarbu Państwa, a więc jest to niegospodarność.
1.3.3. Należy wprowadzić silne ograniczenia rozpraszania zaciągania zobowiązań poza Skarb Państwa w przypadku podsektora centralnego sektora finansów publicznych (zaciąganie zobowiązań przez inne jednostki np. BGK i PFR oznacza wyższe koszty).
1.4. Dotychczas zaciągnięte zobowiązania PFR i BGK należy pozostawić w biernym zarządzaniu w tych instytucjach aż do wykupu. Należy utworzyć tymczasowy fundusz pomostowy (Fundusz Restrukturyzacji Zadłużenia BGK i PFR), który będzie obsługiwał ten dług aż do zapadalności. Fundusz ten będzie zasilany środkami budżetowymi. Wykup będzie następował sukcesywnie na podstawie emisji skarbowych papierów wartościowych (SPW). Oznacza to stopniowe wygasanie różnicy podmiotowej między długiem publicznym według metodologii krajowej i metodologii unijnej. Proces ten będzie trwał do 2045 r. aż do zapadalności wszystkich obligacji PFR i BGK.
1.5. Docelowo w krajowych regułach fiskalnych należy stosować unijną definicję długu publicznego. Należy dążyć (jeśli to konieczne w sposób stopniowy) do ujednolicenia definicji długu publicznego wszędzie tam, gdzie nie ma silnych, jednoznacznych powodów, by nie stosować unijnej definicji długu publicznego i deficytu.
